Rosnąca świadomość prawna pacjentów oraz przychodzący do nas z zachodu trend na „rozliczanie” lekarzy z popełnianych przez nich błędów doprowadziło do powstania w 2012 r. Wojewódzkich Komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. Wprowadzone ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta rozwiązanie prawne ma na celu ułatwienie dochodzenia roszczeń za tzw. błędy medyczne, które ustawa definiuje jako „zdarzenia medyczne”.
Procedura ta ma być szybszą i tańszą alternatywą dla postępowań sądowych. Komisje funkcjonują w miastach wojewódzkich, zaś w ich skład wchodzą zarówno prawnicy, jak również osoby wykonujące zawody medyczne.
Czym jest „zdarzenie medyczne”?
Artykuł 67a ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wskazuje, że termin zdarzenia medycznego odnosi się do:
zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjenta będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną:
1) diagnozy, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby,
2) leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego,
3) zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego
– zwanego dalej „zdarzeniem medycznym”.
Należy wobec powyższego stwierdzić, że ze zdarzeniem medycznym będziemy mieć do czynienia, jeżeli wystąpi jeden ze wskazanych w ww. art. skutków tj. zakażenia, uszkodzenia, ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci pacjenta, które swoje źródło znajdują w niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną diagnozie, leczeniu, zastosowaniu produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.
Kolejnym niezwykle istotnym elementem jest wystąpienie zdarzenia medycznego w szpitalu. Oznacza to, że ustawodawca w sposób jednoznaczny wyklucza dochodzenia roszczeń w ramach powyższej procedury np. w ramach indywidualnych praktyk lekarskich, sanatoriów lub podmiotów niebędących zgodnie z obowiązującymi przepisami szpitalami.
Kto jest uprawniony do złożenia wniosku do komisji? W jakim terminie?
- pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy
- spadkobiercy pacjenta – w przypadku jego śmierci
Termin na złożenie wniosku do Komisji wynosi 1 rok od dnia powzięcia wiedzy o zakażeniu, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo śmierci pacjenta. Zgodnie z ustawą termin ten nie może być jednak dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie.
W przypadku śmierci pacjenta terminy zaczynają biec od dnia zakończenia postępowania spadkowego.
Gdzie należy złożyć wniosek? W jakiej formie?
Wniosek wypełnia się na urzędowym formularzu. Jest on skonstruowany w sposób prosty i jego wypełnienie nie powinno być kłopotliwe. Na stronach urzędów wojewódzkich dostępne są do pobrania formularze. Wniosek składa się do komisji miejscowo właściwej dla szpitala, w którym doszło do zdarzenia medycznego. Jednakże w przypadku złożenia wniosku do niewłaściwej komisji zostanie on z urzędu przekazany do komisji właściwej.
Koszty postępowania
Wniosek do Wojewódzkiej Komisji ds. zdarzeń medycznych podlega opłacie w kwocie 200,00 zł. Opłatę należy dołączyć do wniosku jako załącznik. Kwotę te uiszcza się na konto danego urzędu wojewódzkiego. W toku postępowania wnioskodawca zobowiązany może być również do wpłacenia zaliczki na poczet opinii biegłego, który będzie opiniować w sprawie.
Należy mieć jednak na uwadze, że w przypadku braku orzeczenia o zdarzeniu medycznym wnioskodawca ponosić będzie koszty postępowania. Oprócz wspomnianych kosztów zaliczać się będą do nich również koszty podróży i noclegu oraz utraconych zarobków osób wezwanych przed komisję.
Jeśli zaś komisja orzeknie o zdarzeniu medycznym wspomniane koszty ponosić będzie podmiot leczniczy prowadzący szpital. Można więc jednoznacznie stwierdzić, że postępowanie przed komisją ds. zdarzeń medycznych jest dla pacjentów procedurą, która nie wiąże się ze znacznymi kosztami.
O jakie kwoty możemy ubiegać się przed komisją?
Maksymalna kwota, o jaką może uzyskać pacjent w wyniku orzeczenia o zdarzeniu medycznym to 100.000,00 zł w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Przy śmierci pacjenta kwota ta wzrasta do 300.000,00 zł.
Jednakże to nie komisja decyduje o wysokości przyznanego zadośćuczynienia. Komisja jedynie orzeka czy doszło do zdarzenia medycznego. W przypadku orzeczenia, iż do zdarzenia medycznego doszło to szpital proponuje kwotę wypłaty za dane zdarzenie medyczne.
Brak zaakceptowania wskazanej przez szpital kwoty przez pacjenta prowadzi do sytuacji, w której mimo orzeczenia o zdarzeniu medycznym pacjent nie otrzyma żadnych środków.
Zaakceptowanie wskazanej przez szpital kwoty wiążę się natomiast z zrzeczeniem się dalszych roszczeń, co oznacza niemożność występowania w danej sprawie o dodatkowe roszczenia przed sądami powszechnymi.
Brak akceptacji propozycji szpitala może oznaczać jednak stworzenie solidnych podstaw do występowania z roszczeniami w ramach powództwa cywilnego. Pomimo faktu, iż orzeczenie komisji nie jest wiążące dla sądu to zgromadzony materiał dowodowy (opinia), stanowisko szpitala oraz taktyka w sprawie przed komisją mogą okazać się pomocne przy formułowaniu pozwu i przygotowaniu się do sprawy z powództwa cywilnego.
Adwokat Wojciech Janus z siedziba w Koszalinie świadczy pomoc prawną w sprawie zasadności złożenia wniosków do wojewódzkiej komisji lekarskiej.
