I. Wysokość grożącej sankcji karnej (wagę czynu):
- Zbrodnie – Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą (art. 7 §2 k.k.)
- Występki – Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5.000,00 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc (art. 7 §3 k.k.).
II. Ze względu na znamię skutku:
- Przestępstwa materialne – inaczej przestępstwa skutkowe – dla zaistnienia przestępstwa materialnego konieczne jest działanie sprawy i skutek tego działania. Jest to największa grupa przestępstw m. in. kradzież, zabójstwo czy też uszkodzenie ciała.
- Przestępstwa formalne – inaczej przestępstwa bezskutkowe – jest to przestępstwo polegające na określonym zachowaniu – przy czym dla jego istnienia nie jest wymagane wystąpienie skutku (w przeciwieństwie do przestępstw materialnych). Przestępstwo formalne realizuje się więc przez samo działanie sprawcy. Przykładem przestępstwa formalnego jest m. in. nieudzielenie pomocy (art. 162 §1 k.k.)
III. Ze względu na formę czynu –
sposób działania sprawcy:
- Przestępstwa z działania (np. przestępstwo zgwałcenia art. 197 k.k., przestępstwo bigamii art. 206 k.k., czynna napaść na funkcjonariusza 223 k.k.).
- Przestępstwa z zaniechania (nieudzielenie pomocy art. 162 k.k.)
- Przestępstwa z działania i zaniechania (zabójstwo art. 148 k.k., narażenie człowieka na niebezpieczeństwo art. 160 k.k.)
Ponadto ze względu na formę czynu wyróżnia się m. in.:
- przestępstwa jednoczynowe (np. zabójstwo tj. art. 148 kk)
- przestępstwa wieloodmianowe (podrabianie dokumentu art. 270 k.k.)
oraz:
- przestępstwa jednoczynowe (np. zabójstwo tj. art. 148 kk)
- przestępstwa wieloczynowe (np. znęcanie się tj. art. 207 kk)
oraz:
- przestępstwa jednorazowe
- przestępstwa trwałe (np. pozbawienie wolności art. 189 k.k., nielegalne posiadanie broni 263 §2 k.k.)
IV Ze względu na formę winy (forma podmiotowa czynów zabronionych):
- Przestępstwo umyślne – czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi (art. 9 §1 k.k.). Należy pamiętać, że zbrodnię można popełnić tylko umyślnie.
- Przestępstwo nieumyślne – czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć (art. 9 §2 k.k.). Przykładami występków nieumyślnych są: art. 155 k.k. (nieumyślne spowodowanie śmierci), art. 177 §1 k.k. (spowodowanie wypadku komunikacyjnego), art. 292 k.k. (paserstwo nieumyślne).
V. Ze względu na podmiot przestępstwa.
- przestępstwo powszechne – może je popełnić każda osoba, której można przypisać winę.
- przestępstwo indywidualne – w ramach przestępstw indywidualnych możemy wyróżnić przestępstwa indywidualne właściwe oraz przestępstwa indywidualne niewłaściwe.
- przestępstwa indywidualne właściwe – jakaś dana cecha podmiotu jest decydująca o bycie czynu zabronionego
- przestępstwa indywidualne niewłaściwe – dana cecha podmiotu decyduje czy jest to typ uprzywilejowany czy też kwalifikowany przestępstwa.
VI. Z uwagi na typ przestępstwa:
- typ podstawowy (np. przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej – 284 §1 k.k.)
- typ kwalifikowany (np. przestępstwo zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem 197 §4 k.k.)
- typ uprzywilejowany (np. przywłaszczenie rzeczy znalezionej – 284 §3 k.k.)
VII. Ze względu na sposób ściągania:
- Przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego (w ramach, których wyróżniamy przestępstwa ścigane z urzędu i na wniosek)
- Przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego (tak zwane przestępstwa prywatnoskargowe) – np. zniesławienie, art. 212 kk, znieważenie – art. 216 k.k., naruszenie, nietykalności cielesnej – art. 217 k.k.
