Uprawomocnienie się wyroku, w którym Sąd wymierzył karę grzywny powoduje konieczność uregulowania jej przez skazanego. Zgodnie z art. 44 § 1 kodeksu karnego wykonawczego – po otrzymaniu pisemnego wezwania z Sądu – skazany ma na to 30 dni. Ustawodawca przewidział jednak możliwość wnioskowania o rozłożenie grzywny na raty.
Rozłożenie grzywny na raty – okres
Zgodnie z dyspozycją art. 49 k.k.w.
§1. Jeżeli natychmiastowe wykonanie grzywny pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki sąd może rozłożyć grzywnę na raty na czas nieprzekraczający 1 roku, licząc od dnia wydania pierwszego postanowienia w tym zakresie.
§ 2. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, a zwłaszcza wówczas, gdy wysokość grzywny jest znaczna, można rozłożyć grzywnę na raty na okres do 3 lat.
§ 3. Na postanowienie w przedmiocie rozłożenia grzywny na raty przysługuje zażalenie.
Mając na względzie treść powyższego przepisu
w uzasadnieniu wniosku należy wykazać, że niemożność zapłacenia przez skazanego jednorazowo w całości wymierzonej grzywny jest szczególnie uzasadniona warunkami ekonomicznymi samego skazanego lub jego rodziny. To bardzo ważne aby akcentować we wniosku, iż zapłacenie grzywny jednorazowo spowodowałoby zbyt ciężkie skutki dla skazanego lub jego rodziny.
Generalną zasadą jest rozłożenie grzywny na czas nieprzekraczający roku (art. 49 §1 k.k.w.), a jedynie w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie Sąd może rozłożyć grzywnę na raty na okres 3 lat (art. 49 §2 k.k.w.) – zwłaszcza gdy wysokość grzywny jest znaczna.
Sąd nie ma obowiązku uwzględnienia naszego wniosku, dlatego też argumentacja wskazana w uzasadnieniu jest bardzo istotna. Skazany powinien określić ilość rat, które dadzą mu realną szansę na spłatę grzywny oraz odpowiednio uargumentować swoje stanowisko. W praktyce najczęściej wyznaczane są raty miesięczne. Dla przykładu – można wnosić o rozłożenie przez Sąd orzeczonej grzywny na raty wskazując np. 12 rat – płatnych co miesiąc. Musimy jednak pamiętać, że pomimo rozłożenia grzywny na raty kara ta powinna stanowić dla nas realną dolegliwość. Jeżeli tego nie wykażemy, to wątpliwe jest aby Sąd przychylił się do naszego wniosku.
Rozłożenie grzywny na raty – uzasadnienie wniosku
Do przedmiotowego wniosku warto załączyć dokumenty dotyczące sytuacji materialnej skazanego i jego rodziny. Warto przedstawić wysokość zarobków skazanego (np. zaświadczenie z zakładu pracy) oraz wymienić (z podaniem kwot) miesięczne wydatki i zobowiązania. Analogicznie jeśli skazany zamieszkuje z rodziną to należy przedstawić ekonomiczne warunki gospodarstwa domowego i partycypację w kosztach utrzymania. Taki bilans dochodów i wydatków pozwoli Sądowi na zbadanie czy spełnione zostały przesłanki do uwzględnienia wniosku.
Rozłożenie grzywny na raty – właściwość sądu, wszczęcie, opłata
Wniosek o rozłożenie grzywny na raty składa się do Sądu I instancji, który wydał wyrok – np. do Sąd Rejonowy w Koszalinie / Sąd Okręgowy w Koszalinie.
Wniosek o rozłożenie grzywny na raty może być złożyć: skazany (osobiście), obrońca skazanego oraz prokurator. Postępowanie może zostać wszczęte również z urzędu (art. 19 §1 k.k.w.).
Pierwszy wniosek złożony przez skazanego lub jego obrońcę nie podlega opłacie. Opłata od ponownego wniosku wynosi 2% od kwoty grzywny – której wniosek dotyczy, jednak nie może być to kwota mniejsza niż 25,00 złotych (art. 15 ust. 1 pkt 5 Ustawy o opłatach w sprawach karnych).
Rozłożenie grzywny na raty – rozstrzygnięcie i zaskarżalność
W przedmiocie rozłożenia grzywny na raty Sąd na posiedzeniu wydaje postanowienie. Strony nie muszą być zawiadamiane o terminie posiedzenia. Na postanowienie Sądu przysługuje zażalenie.
