Kradzież – przestępstwo z art. 278 kodeksu karnego
Zgodnie z art. 278 k.k. kradzież definiowana jest jako zabór cudzej rzeczy ruchomej w celu przywłaszczenia. Mowa zatem o rzeczach, które mają wartość majątkową możliwą do wyrażenia w jednostce pieniężnej. Kradzież jest przestępstwem przeciwko mieniu, zaś jako przedmiot ochrony należy rozumieć własność i posiadanie rzeczy. Przestępstwo kradzieży można popełnić tylko przez działanie i ma ono charakter skutkowy, gdyż dla jego zaistnienia musi dojść do zmiany władztwa nad rzeczą. Kradzież należy zatem do przestępstw umyślnych popełnianych w zamiarze bezpośrednim. Pełne brzmienie art. 278 kodeksu karnego stanowi:
Art. 278 k.k. [Kradzież]
§1.Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§1a. Tej samej karze podlega, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą kartę uprawniającą do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego.
§2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1, 1a lub 2 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§3a. Kto dopuszcza się kradzieży szczególnie zuchwałej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§4. Jeżeli kradzież popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§5. Przepisy §1, 3, 3a i 4 stosuje się odpowiednio do kradzieży energii.
Kradzież to przestępstwo czy wykroczenie?
Kradzież zaliczana jest do tak zwanych czynów przepołowionych. Oznacza to, że działanie sprawcy w postaci zaboru w celu przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej traktowane będzie jako wykroczenie z art. 119 k.w. lub przestępstwo z art. 278 k.k. w zależności od wartości rzeczy. Jeśli wartość rzeczy, która podlega kradzieży przekracza wartość 800,00 złotych to taki czyn traktowany jest jako przestępstwo (występek). Kradzież rzeczy poniżej kwoty 800,00 złotych jest wykroczeniem z art. 119 kodeksu wykroczeń., zgodnie z którego treścią:
§1. Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.
§3. Jeżeli sprawca czynu określonego w §1 dopuścił się go na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.
§4. W razie popełnienia wykroczenia określonego w §1, można orzec obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego lub przywłaszczonego mienia, jeżeli szkoda nie została naprawiona.
Wyjątkiem od wskazanych reguł jest kradzież broni, amunicji i materiałów lub przyrządów wybuchowych kiedy to niezależnie od wartości rzeczy kradzież kwalifikowana jest jako przestępstwo (zgodnie z art. 130 §2 k.w.). Analizując czy w danej sprawie mamy do czynienia z wykroczeniem czy też przestępstwem należy pamiętać o treści art. 12 §2 kodeksu karnego – Odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa ten, kto w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu tej samej albo takiej samej sposobności lub w podobny sposób popełnia dwa lub więcej umyślnych wykroczeń przeciwko mieniu, jeżeli łączna wartość mienia uzasadnia odpowiedzialność za przestępstwo.
Kradzież – typy kwalifikowane kradzieży
Wśród szeroko rozumianych przestępstw kradzież można wyodrębnić typy kwalifikowane (zagrożone wyższą sankcją karną) w postaci:
- kradzieży z włamaniem (art. 279 §1 k.k.)
- rozboju (art. 280 k.k.)
- kradzieży rozbójniczej (art. 281 k.k.)
- kradzież mienia znacznej wartości (art. 278 §1 i §2 k.k. w związku z art. 294 k.k.) – *mienie znacznej wartości to mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotych (art. 115 §5 k.k.)
- kradzież rzeczy o szczególnym znaczeniu dla kultury (art. 278 §1 i §2 k.k. w związku z art. 294 §2 k.k.)
Kradzież a przywłaszczenie
W mowie potocznej pojęcie kradzieży często używane jest zamiennie z przywłaszczeniem. Należy jednak pamiętać, że na gruncie przepisów kodeksu karnego kradzież i przywłaszczenie to dwa odrębne przestępstwa przeciwko mieniu. Najprostszym rozróżnieniem jest działanie sprawcy – które przy występku kradzieży polega na zaborze cudzej rzeczy ruchomej w celu przywłaszczenia, zaś przy występku przywłaszczenia nie występuje element zaboru rzeczy lub prawa majątkowego (sprawca włada rzeczą lub prawem majątkowym właściciela).
Również przestępstwo przywłaszczenia, o którym mowa w art. 284 k.k. należy do czynów przepołowionych tj. przywłaszczenie mienia lub prawa majątkowego do kwoty 800,00 złotych stanowi wykroczenie, zaś powyżej ww. kwoty przestępstwo. Przestępstwo przywłaszczenia w typie podstawowym zagrożone jest karą do 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli zaś rzecz będąca przedmiotem przywłaszczenia była uprzednio powierzona sprawcy – to mamy do czynienia z typem kwalifikowanym przywłaszczenia tzw. sprzeniewierzeniem z art. 284 §2 k.k. zagrożonym karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Zagrożenie karą – kradzież
Podsumowując za kradzież w typie podstawowym (art. 278 §1 k.k.) zagrożona jest karą od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Coraz częściej zgłaszane są kradzieże przy wykorzystaniu kas samoobsługowych w sklepach. Należy pamiętać, że zachowanie polegające na wskazaniu przy kasie samoobsługowej tańszego produktu niż faktycznie kasowany nie stanowi oszustwa (jak często podaje się w mediach), zaś działanie takie kwalifikowane powinno być jako kradzież. Jeśli kradzież została popełniona na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek Pokrzywdzonego.
