Rozwód – przesłanki orzeczenia rozwodu
W sprawie o rozwód Sąd zobowiązany jest do ustalenia czy spełnione zostały konieczne przesłanki do jego orzeczenia. W wyniku postępowania dowodowego – Sąd bada czy między stronami nastąpił – trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego (art. 56 §1 k.r.o.).
Trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego związany jest z zanikiem więzi:
- duchowej
- fizycznej
- gospodarczej
Jeśli więc między małżonkami wygasło uczucie miłości (zanik więzi duchowej), ustało pożycie fizyczne oraz strony de facto gospodarują swoimi finansami całkowicie odrębnie, to możemy mówić o spełnieniu podstawowych przesłanek do możliwości orzeczenia rozwodu. Zanik powyższych więzi musi dokonać się łącznie. Wspólne zamieszkiwanie małżonków ze względów ekonomicznych nie oznacza, iż Sąd automatycznie dojdzie do przekonania, iż więź gospodarcza nie ustała, a zatem nie jest możliwe orzeczenie rozwodu. Sąd przed wydaniem wyroku, a opierając się na konkretnych okolicznościach sprawy orzeknie rozwód, jeśli odpowiednio udowodnione zostanie, że powrót małżonków do wspólnego pożycia już nie nastąpi.
Kiedy sąd może odmówić rozwodu?
Ustawa kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje sytuację, w której pomimo ustalenia przez Sąd, że nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego odmówi orzeczenia rozwodu. Zgodnie z treścią art. 56 § 2 i 3 k.r.o. ustawodawca przewiduje wyjątki:
§ 2. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W praktyce bardzo rzadko dochodzi do sytuacji, w której Sąd oddala powództwo o rozwód powołując się na art. 56 § 2 i 3 k.r.o., jednak składając pozew o rozwód warto przenalizować, czy w danej sprawie nie zachodzą powyżej wskazane okoliczności.
Właściwość sądu o rozwód
Zgodnie z art. 17 kodeksu postępowania cywilnego pozew o rozwód należy złożyć do Sądu Okręgowego. Będzie to Sąd Okręgowy w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu (art. 41 k.p.c.).
W sytuacji, w której brak jest powyższej podstawy pozew o rozwód należy złożyć do Sądu Okręgowego miejscowo wyłącznie właściwego dla miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – do sądu miejsca zamieszkania powoda.
Pozew wraz z załącznikami należy złożyć w Sądzie w dwóch egzemplarzach lub wysłać listem poleconym na adres Sądu. Wymóg złożenia pozwu w dwóch egzemplarzach wynika z faktu, iż jeden egzemplarz jest „dla Sądu” i pozostanie w aktach sprawy, a drugi Sąd wyśle do pozwanego zobowiązując go do złożenia odpowiedzi na pozew.
Jaka jest opłata od pozwu o rozwód
Wysokość opłaty od pozwu w sprawie rozwodowej została uregulowania w art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zgodne z ww. przepisem będzie to opłata stała w kwocie 600,00 złotych. Opłatę można uiścić w kasie Sądu (kupujemy znaki opłaty sądowej) lub przelewem na rachunek bankowy Sądu. Na stronach wszystkich Sądów Okręgowych wskazane są rachunki bankowe do uiszczenia opłaty. Należy pamiętać, że gdy wybierzemy opcję uiszczenia opłaty poprzez dokonanie przelewu to należy dołączyć do pozwu wydruk potwierdzenia przelewu. W tytule przelewu zasadne jest wskazanie imion i nazwisk stron z dopiskiem – „opłata od pozwu o rozwód”.
Oczywiście w przypadku pozwu o rozwód również istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie przez sąd od ponoszenia opłaty w całości lub w części, jeśli stan majątkowy powoda nie pozwala na poniesienie tych kosztów.
Pozew o rozwód – żądanie pozwu?
Powód w pozwie o rozwód zawsze powinien wnosić o rozwiązanie związku małżeńskiego w jednym z trzech możliwych wariantów tj.:
- bez orzekania o winie za rozkład pożycia małżeńskiego;
- z orzeczeniem winy obojga małżonków za rozkład pożycia małżeńskiego;
- z orzeczeniem wyłącznej winy pozwanego za rozkład pożycia małżeńskiego.
Jeśli Strony postępowania mają małoletnie dzieci należy ponadto wnosić o rozstrzygnięcie przez Sąd w zakresie:
- władzy rodzicielskiej
- ustalenia miejsca pobytu dziecka przy jednym z rodziców;
- sposobie wykonywania kontaktów z dzieckiem (lub wnosić o nieorzekanie o kontaktach);
- zasądzenia na rzecz małoletniego dziecka miesięcznych alimentów (należy wskazać wysokość żądania).
Ponadto można również wnosić o:
- orzeczenie przez sąd w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania z mieszkania małżonków przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania;
- zasądzenie od jednego z małżonków alimentów na rzecz drugiego;
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 §3 k.r.o.). W praktyce jednak rzadko dochodzi do podziału majątku w wyroku rozwodowym. Dużo częściej wspólny majątek Stron dzielony jest już po rozwodzie w postępowaniu przed Sądem Rejonowym lub u notariusza (o ile Strony są zgodne w zakresie podziału).
Jakie są wymagane załączniki do pozwu
Do pozwu o rozwód obligatoryjnie należy przedłożyć załącznik w postaci odpisu skróconego aktu małżeństwa. Jeśli Strony mają wspólne dzieci należy ponadto przedłożyć odpisy skrócone aktów urodzenia dzieci (warto w tym miejscu wspomnieć aby wskazać w treści pozwu numery PESEL powoda jak i dzieci – gdyż numer PESEL nie jest wskazany na akcie stanu cywilnego). W przypadku zawarcia przez małżonków umowy o rozdzielności majątkowej również zalecane jest jej przedłożenie do pozwu o rozwód.
W zależności od żądania pozwu warto dodać dowody potwierdzające jego zasadność. Jeśli więc małżonek wnosi o orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy drugiego małżonka to powinien przedstawić Sądowi dowody na tę winę. Natomiast żądania związane z alimentami powinny być poparte dokumentami potwierdzającymi m. in. zarobki Powoda – może być to umowa o pracę, PIT za miniony rok lub zaświadczenie o zarobkach. Należy też wykazać koszty życia poprzez przedłożenie aktualnych rachunków/opłat/umów kredytowych lub innych dokumentów wykazujących stałe zobowiązania.
Możemy też wnosić o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka – ze wskazaniem imienia, nazwiska, adresu korespondencyjnego oraz tego na wykazanie jakich faktów wnioskowany świadek ma być przesłuchany. Nie sposób wymienić wszystkich możliwych i potrzebnych dowodów do przeprowadzenia w sprawie rozwodowej, gdyż jest to katalog otwarty. W każdej sprawie zakres środków dowodowych będzie się różnić, jednak fachowa pomoc pełnomocnika tj. adwokata lub radcy prawnego z całą pewnością pomoże dobrać środki dowodowe do żądania pozwu i powstałych na tej podstawie potrzeb procesowych.
Pozew rozwodowy – modyfikacja wniosków w toku sprawy?
W swojej praktyce często spotykam się z pytaniami Klientów – czy w sprawie o rozwód możliwa jest modyfikacja wcześniej wyrażonego stanowiska. Do samego zamknięcia przewodu sądowego możemy zmienić swoje żądanie zarówno w zakresie orzeczenia winy za rozkład pożycia małżeńskiego, jak i w sprawach związanych z dziećmi Stron (tj. w zakresie kontaktów, wysokości alimentów czy władzy rodzicielskiej).
Każdorazowa zmiana żądania będzie wymagała stosownego uzasadnienia.
Postępowanie rozwodowe ze swej natury wiążę się z dużą dozą emocji dla Stron. Warto więc rozważyć pomoc profesjonalnego pełnomocnika, który wykorzystując swoje doświadczenie pomoże w sprawnym przebiegu postępowania i zdejmie ze strony ciężar zawiłości procesowych.
Po rozwodzie można wrócić do nazwiska noszonego przed ślubem – o czym napisałem w artykule ” Powrót do poprzedniego nazwiska po rozwodzie„
