Wiele wskazuje na to, że niechybnie zbliża się koniec dobrych czasów dla firm odszkodowawczych. Senat RP uchwałą z dnia 26 października 2018 r. skierował do Sejmu projekt ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynów niedozwolonych. Jeśli ustawa zostanie przyjęta w proponowanym kształcie, będzie to bolesny cios dla firm/kancelarii odszkodowawczych działających na polskim rynku. Ustalenie maksymalnego procentowego wynagrodzenia, ograniczenie reklamy i akwizycji, czy zakaz cesji roszczeń – to tylko nieliczne zapisy, które mogą poważnie osłabić pozycję firm zajmujących się dochodzeniem odszkodowań.
Kancelarie odszkodowawcze – ratio legis ustawy
W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazane zostało, że ma ona na celu zwiększenie zakresu ochrony osób, które poniosły szkodę w wyniku czynów niedozwolonych (w przeważającej mierze wypadków komunikacyjnych) i korzystają z usług kancelarii odszkodowawczych. Jednocześnie ustawa ma wyeliminować nieetyczne praktyki pozyskiwania klientów.
Kancelarie odszkodowawcze – najważniejsze cele projektu ustawy
- Maksymalna wysokość wynagrodzenia – projekt zakłada, że maksymalna kwota wynagrodzenia dla doradcy (kancelarii odszkodowawczej) w stosunku do kwoty uzyskanej na rzecz klienta nie może przekraczać 20% tej kwoty. Obecnie możemy spotkać się z sytuacjami, w których poszkodowani muszą płacić wynagrodzenie dla kancelarii odszkodowawczej przewyższające nawet 40% plus VAT z uzyskanej kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia. Nawet jeśli po wejściu w życie ustawy klient zgodzi się na wynagrodzenie przewyższające 20%, to nie będzie zobowiązany do zapłaty nadwyżki (ponad wskazaną wartość 20% z uzyskanej sumy).
- Wypłacanie odszkodowań bezpośrednio osobie poszkodowanej – dotychczas częstą praktyką było wypłacanie przez firmy ubezpieczeniowe należnych poszkodowanym świadczeń na kontro kancelarii odszkodowawczych (doradców). Następnie kancelaria po potrąceniu swojej prowizji przekazywała środki pieniężne klientowi. Projekt ustawy zakłada, że Ubezpieczyciel będzie przekazywał środki z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia bezpośrednio Poszkodowanemu.
- Zakaz pewnych form akwizycji i reklamy usług odszkodowawczych – projekt ustawy zakłada zakaz akwizycji lub reklamy usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych prowadzonych: bezpośrednio, skierowanych do indywidualnie oznaczonej osoby, a także w wielu miejscach – m. in. w: szpitalach, domach pogrzebowych, cmentarzach, budynkach sądu, prokuratury, administracji rządowej i samorządu terytorialnego. W uzasadnieniu do projektu można przeczytać, że rozwiązanie te przyczyni się do wyrównania szans na rynku, gdyż adwokaci i radcowie prawni pozbawieni są również możliwości takiego propagowania usług.
- Wprowadzenie obowiązkowych ubezpieczeń OC dla kancelarii odszkodowawczych – dotychczas kancelarie odszkodowawcze nie miały obowiązku zawierania umów od odpowiedzialności cywilnej. Doradca (kancelaria odszkodowawcza) będzie musiała przekazać klientowi przekazać kopię polisy OC przy każdej zwieranej umowie. Wskazać należy, że adwokaci i radcowie prawni mają obowiązek posiadania polisy OC w ramach wykonywanej działalności gospodarczej.
- Zakaz cesji wierzytelności z czynów niedozwolonych – ma na celu zapobiegniecie obchodzenia ustawy. Bez takiego rozwiązania możliwe byłoby zbycie wierzytelności na rzecz przedsiębiorcy, który nie jest objęty reżimem ustawy.
- Pisemna zgoda klienta – dla skuteczności zrzeczenia się roszczenia przez kancelarię odszkodowawczą. Rozwiązanie te ma zapobiec zrzeczeniu się roszczenia przez doradcę bez zgody i wiedzy klienta. Zgoda ta musi być udzielona na piśmie pod rygorem nieważności. Doradca może wyznaczyć klientowi odpowiedni termin na potwierdzenie umowy. Doradca staje się wolny po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
Kancelarie odszkodowawcze – podsumowanie projektu ustawy
Ustawa o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynu niedozwolonego ma wejść w życie w terminie 3 miesięcy od jej ogłoszenia. Termin ten ma pozwolić podmiotom zajmującym się dochodzeniem odszkodowań na przygotowanie się do zmian przewidzianych w projekcie ustawy. Biorąc pod uwagę, że ustawa nie była jeszcze procedowania przez sejm, to trudno spodziewać się, aby weszła ona w życie wcześniej niż w połowie 2019 r. Należy jednak uważnie obserwować dalsze losy projektu ustawy, gdyż może ona poważnie wpłynąć na cały rynek podmiotów zajmujących się dochodzeniem odszkodowań.
